به گزارش خبرگزاری خانه ملت، مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش با اشاره به خبری باعنوان «روند رو به رشد آسیب های اجتماعی در مدارس/ آمارهای رسمی اعلام نمی شود» توضیحاتی در قالب جوابیه ارائه کرده است:
عطف به مطلب مندرج در آن خبرگزاری به تاریخ 22/03/97 با عنوان «روند رو به رشد آسیب های اجتماعی در مدارس/ آمارهای رسمی اعلام نمی شود» پاسخ معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش را جهت تنویر افکار عمومی به استحضار می رساند؛
1-اجرای آزمون غربالگری روانی – اجتماعی با هدف دستیابی به «نقشه‌ی خطرپذیری و ترسیم نیم‌رخ روانی و اجتماعی دانش آموزان» برای اجرای برنامه‌های مترتب به مصالح و نیازهای روان‌شناختی آنان، بر اساس راهکار 7- 3 سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش مبنی بر «ارائه خدمات مشاوره‌ای – تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش سلامت جسمی و روحی دانش آموزان» در همه ادارات کل آموزش‌وپرورش استان ها با استفاده از آزمون استاندارد و بومی برای دانش آموزان متوسطه اول از طریق سامانه همگام برگزار می‌گردد. از مزایای اجرای آن:
• طراحی نقشه خطرپذیری مدرسه، منطقه، استان در کشور با توجه به مؤلفه‌های آزمون در دانش آموزان متوسطه اول
• طراحی برنامه‌های مداخله‌ای و پیشگیرانه در سطح خرد و کلان
• عملی کردن برنامه‌های آموزشی وپرورشی در فرایند یاددهی –یادگیری
• استفاده درست از ظرفیت بخش‌های درون و برون‌سازمانی در برنامه‌ها
• غربالگری دانش آموزان در گروه سنی 19-12 سال در ابعاد روانی، اجتماعی، خانوادگی و سازگاری برای:
1. ارائه خدمات مشورتی به دانش آموزان، مسئولان مدرسه و اولیاء
2. ارائه خدمات پیشگیرانه و ارتقایی به دانش‌آموز
3. تقویت سیستم ارجاع به هسته‌ها و مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناختی
4. ارائه خدمات تخصصی و حمایتی
• ارائه خدمات مشورتی در سطح کلان برای سازمان‌ها و نهادهای درون و برون بخشی
2. اجرای طرح توانمندسازی روانی- اجتماعی این طرح جهت بسط، تعمیم و گسترش توانمندی‌های دانش آموزان در زمینه‌های مختلف تحصیلی و روانی – رفتاری با افزایش ضریب هوشمندی در تنظیم روابط اجتماعی و اجتناب از بروز رفتارهای کاهنده و ایستایی آورنده در فعالیت‌های مدرسه اجرا می‌گردد... و اهداف اصلی آن ارتقای سلامت روان، خودکار آمدی، امید، خوش‌بینی، بهزیستی روانی و اجتماعی دانش آموزان دوره متوسطه اول می‌باشد. این طرح مشتمل بر موارد زیر می‌باشد:
• توانمندسازی روانی – اجتماعی بر اساس الگوی چهار بعدی کفایت اجتماعی جهت توانمندسازی در چهار حیطه مهارت‌ها و توانایی‌های شناختی (مهارت‌های پردازش و کسب اطلاعات، تصمیم‌گیری باور و افکار و سبک اسنادی)، مهارت‌های رفتاری (جرأت‌مندی، رفتار های کمک‌رسان و...) مهارت‌های هیجانی (نظم‌بخشی عاطفه، مهارت‌های ارتباطی، خود کنترلی و...) توانایی‌های انگیزشی (خودکار آمدی و ...)؛
• اجرای برنامه‌های آموزش کنترل و مدیریت خشم؛
• آموزش مدیریت استرس (روش های مقابله‌ای موثر با استرس و روش آموزش ایمن‌سازی در مقابل استرس)؛
• ارایه آموزش‌های مهارت زندگی برای مقابله با چالش های هویت‌یابی و بلوغ
• آموزش خودکار آمدی جهت افزایش عاملیت در نوجوان و بهبود برداشت از خود،
• آموزش مهارت‌های خود تنظیمی
• آموزش تاب‌آوری (جهت ایجاد ظرفیتی در نوجوان برای بازگشتن از دشواری پایدار و ادامه‌دار و توانایی در ترمیم خویشتن)
• آموزش سخت رویی جهت رویارویی مناسب با استرس و اضطراب
• افزایش آگاهی و ایجاد و تقویت مهارت‌های مراقبت از خود در نوجوان (تصمیم‌گیری، حل مسئله، استفاده از منابع، دست به اقدام زدن، متناسب نمودن برنامه با ویژگی‌های شخصی، مهارت‌های ارتباطی)؛
• آموزش مهارت‌های مقابله با رفتارهای پر خطر و مراقبت از خود
• آموزش توانمندسازی تحصیلی و مهارت‌های طرح‌ریزی تحصیلی – شغلی
3. اجرای طرح همیار مشاور: این طرح جهت تقویت توانمندی‌های فردی، اجتماعی و ارتباطی، ترویج فرهنگ راهنمایی و مشاوره، کمک به رشد سازگاری فردی و اجتماعی دانش آموزان دوره اول متوسطه، تقویت حس مسئولیت‌پذیری و ترویج فرهنگ مشارکت‌پذیری و مشارکت‌جویی آنان و استفاده از ظرفیت همسالان در انتقال آموزش‌های تحصیلی – شغلی و بهداشت روان و بهره بردن از هنجار های گروهی در گروه همسالان جهت پیشگیری از بروز رفتار های پر خطر در دانش آموزان و جامعه و نیز ارتقا ء سلامت روان مدرسه صورت می‌گیرد. در این طرح از (هر کلاس یک همیار) انتخاب و آموزش داده می شود.
4. اجرای برنامه ارتقــاء مهارت‌ها فضائل اخلاقی و توانمندی‌های روان‌شناختی:
این برنامه جهت آموزش توانمندی‌های منشی اجرا می‌گردد. تا زمینه‌ی لازم برای رشد و توسعه (مهارت‌های شناختی، رفتاری، هیجانی و انگیزشی)، رشد یکپارچه جسمی، روحی، معنوی، عاطفی، ذهنی، ارتباطی و اجتماعی، ارتقای مهارت‌های خود مراقبتی روانی، ارتقای ظرفیت روان‌شناختی دانش آموزان (امیدواری، تاب‌آوری، خوش‌بینی و خودکار آمدی) و بهبود کفایت اجتماعی در دانش آموزان و ارتقای سواد سلامت روان دانش آموزان در تمام مناطق کشور فراهم گردد. این برنامه در دو بخش زیر ارایه می گردد:
الف) برنامه درس ملی:
آموزش درس تفکر و سبک زندگی: تعیین دوازده سرفصل برای ارتقاء ده مهارت و آداب زندگی اسلامی ایرانی (جرأت‌ورزی، تفکر نقادانه، حل مسئله، دوست‌یابی، تصمیم‌گیری، کنترل خشم، کنترل استرس، حل تعارض، حل مشکلات بین فردی، حل مشکلات درون فردی) که توسط مشاوران تدریس می‌شود.
ب) فوق‌برنامه:
• ارتقاء مهارت‌های روانی، رفتــاری، اجتماعی: شش فضیلت محوری اخلاقی در بیست و دو مهارت فردی در محورهای زیر:
• فضیلت تعالی (امید، تحسین زیبایی، شوخ طبعی، قدردانی، معنویت)
• فضیلت شجاعت (پشتکار، سرزندگی، شهامت، صداقت)
• فضیلت اعتدال (خویشتن‌داری، فروتنی، آینده‌نگری، بخشش)
• فضیلت خرد (ژرف‌اندیشی، کنجکاوی، یادگیری، خلاقیت، روشنفکری)
• فضیلت عدالت (انصاف، رهبری، کارگروهی)
• فضیلت انسانیت (دوست داشتن، مهربانی، هوش هیجانی)
5. ارائه خدمات تخصصی مشاوره‌ای و خدمات روان‌شناختی در قالب:
• اجرای طرح رابطان هسته‌های مشاوره در مدارس ابتدایی:
• این برنامه جهت پر کردن خلا نیروی انسانی مشاور در دوره ابتدایی و توسعه خدمات راهنمایی و مشاوره در مدارس ابتدایی با انتخاب 1 نفر رابط از همکاران ابتدایی واجد شرایط (دارا بودن تحصیلات روانشناسی و با علوم تربیتی و نیز علاقمند) از هر مدرسه ابتدایی با اهداف زیر اجرا می‌گردد:
• شناسایی دانش آموزان نیازمند خدمات مشاوره‌ای و ارجاع به هسته‌های مشاوره مناطق
• ارایه خدمات مشورتی در مدارس ابتدایی جهت ارتقاء بهداشت روانی همکاران، دانش آموزان و والدین
• بسط و توسعه خدمات ارتقایی سلامت روان در سطح مدارس ابتدایی
• ارائه خدمات تخصصی مشاوره‌ای و خدمات روان‌شناختی: ارایه خدمات پیشگیرانه، حمایتی و مشاوره‌ای و روان‌شناختی در هسته‌های مناطق و مراکز مشاوره و روان‌شناختی کل کشور به دانش آموزان و والدین صورت می‌گیرد.
6. مدرسه دوستدار زندگی:
با توجه به اهمیت جایگاه مدارس به‌عنوان ساختار منظم آموزشی، پرورشی و حمایتی در آماده‌سازی دانش آموزان برای ورود به دنیای بزرگسالی که فرصت به فعلیت رساندن توانمندی‌های روانی - اجتماعی را به دانش آموزان و کارکنان آن می‌دهد، جهت کاهش آسیب اجتماعی و توسعه مهارت‌های ارتباطی و مشارکتی دانش آموزان و کارکنان و معلمان مدرسه طرح «مدرسه دوستدار زندگی» با مشارکت سازمان بهزیستی کشور اجرا می‌گردد. در این طرح در سراسر کشور در هر منطقه یک مدرسه بر اساس نیم‌رخ منتج از اجرای آزمون سلامت روانی – اجتماعی و بررسی‌های میدانی انتخاب می‌گردد.
در این طرح آموزش:
• برای مدیران و مشاوران مدارس: در حوزه‌های الف) مهارت‌های ارتباطی؛ ب) مهارت‌های مشارکتی؛
• برای دبیران و کارکنان مدرسه: در حوزه‌های: الف) مهارت‌های ارتباطی؛ و ب) مهارت‌های تسهیل‌گیری فرایندهای یادگیری مشارکتی صورت می‌گیرد.
• اجرای طرح توسط معلمان و کارکنان مدرسه برای دانش آموزان در قالب تشکیل گروه های مشارکتی (اقتصادی، تربیتی، ورزشی، مذهبی، تحصیلی، اجتماعی، شهروندی و خلاقیت و ابتکار) توسط دانش آموزان، آموزش مدیریت رفتاری نوجوانان و تشکیل گروه های همیار سلامت ویژه والدین اجرا می‌گردد.
ب) حوزه کارکنان و والدین:
1. برگزاری دوره‌های ضمن خدمت بهداشت روان در دو دوره ۴۰۰ نفری با موضوعات:
• مؤلفه‌های روانشناسی مثبت‌گرا (همدلی،درک متقابل، خوش‌بینی و امید و...)
• نحوه تعامل و مشارکت در فرایند یاددهی- یادگیری (مدرسه دوستدار زندگی)
• شناخت آسیب‌های شخصیتی و روان‌شناختی دانش آموزان (طرح آسیب‌شناسی و نحوه مداخله)
• مشاوره با رویکرد بومی و قرآنی
2. ارایه خدمات مشورتی به والدین در خصوص (فرایند هویت‌یابی نوجوانان، مسیر تحصیلی – شغلی و...)
3. ارایه خدمات مشورتی به معلمان، مدیران و سایر کارکنان مدرسه
4. اجرای برنامه‌های توانمندسازی روانی - اجتماعی والدین بر اساس:
• مؤلفه‌های روانشناسی مثبت‌گرا (همدلی،درک متقابل، خوش‌بینی و امید و...)
• آموزش مهارت فرزندی پروری قاطع
• اجرای برنامه‌های آموزش کنترل و مدیریت خشم
• آموزش مدیریت استرس
• بالا بردن توان اعتماد گری و دلبستگی ایمن بین والدین و نوجوانان از طریق آموزش خانواده
5. اجرای طرح مدرسه زندگی:
• زمینه‌سازی برای ایجاد فضای مناسب روانی و تحصیلی در مدارس (بهبود فضای یاددهی – یادگیری)
• آموزش معلمان و سایر کارکنان جهت ایجاد رابطه موثر با دانش آموزان (مهارت‌های ارتباطی)
• آموزش مدیریت استرس به کارکنان و والدین
• بهبود شاخص‌های سلامت روان در مدرسه (ایجاد نشاط و شادابی در مدرسه و...)
ب) در حوزه زیرساختی:
• طراحی و استقرار نظام راهنمایی و مشاوره:
این نظام به منظور ایجاد یکپارچگی در سیاست‌گذاری و اجرای فعالیت‌های راهنمایی و مشاوره در نظام تعلیم و تربیت و همچنین تسری رویکرد ارتقایی و جامع در فعالیت‌های راهنمایی و مشاوره‌ای دانش آموزان به‌صورت فرایندی از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه و نیز در راستای محقق نمودن راهکارهای سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش مبنی بر «استقرار نظام راهنمایی و مشاوره تربیتی مبتنی بر پایه مبانی اسلامی و افزایش نقش معلمان در این زمینه و با کارگیری مشاوران متخصص برای ایفای وظایف تخصصی در تمام دوره‌های تحصیلی» و «ارائه خدمات مشاوره‌ای – تربیتی در کلیه سطوح تحصیلی برای افزایش سلامت جسمی و روحی دانش آموزان» به عنوان تکالیف قانونی حوزه راهنمایی و مشاوره طراحی شده است. که در حال حاضر برای بررسی و تصویب به شورای عالی آموزش‌وپرورش ارسال شده است.
• «شیوه‌نامه مدیریت فوریت‌های روانی- اجتماعی»
• این شیوه نامه به منظور ظرفیت‌سازی و گسترش هماهنگی‌ها جهت رصد، مداخله و ارائه خدمات به موقع و مؤثر در رفتارهای پرخطر و رویدادهای ناگوار تهدیدکننده دانش‌آموزان در کل کشور بر اساس تفاهم‌نامه همکاری به منظور پیشگیری از آسیب‌های روانی - اجتماعی و مداخله موثر؛ تدوین و به شکل مشترک توسط معاونت پرورشی و فرهنگی و معاونت سلامت و تربیت‌بدنی وزارت آموزش وپرورش به استان ها ابلاغ شده است.
• انعقاد تفاهم‌نامه همکاری به منظور پیشگیری از آسیب‌های روانی - اجتماعی و مداخله موثر با فی‌مابین «دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی» و «اداره کل امور تربیتی و مشاوره»./
پایان پیام
